Ο Zastro γράφει για τον Μελισσανίδη: Δωρικός, νέτος, σκέτος

Συγκινημένος. Πολύ. Αμήχανος, ελαφρώς καταβεβλημένος, αλλά πάντα αυθεντικός Μελισσανίδης. Από την κίνηση να βγάλει το κινητό μαζί με τον πάκο με τα πενηντάρικα, μέχρι την αυθόρμητη απάντηση στην ερώτηση για «συσχετισμούς», «παραγοντικά» και «συμμαχίες» στο ελληνικό ποδόσφαιρο. Δεν την μεταφέρω, δεν υπάρχει λόγος, αλλά όσοι δεν είχαν την τύχη να την ακούσουν live, ας την αναζητήσουν.

Δάκρυσε. Δεν είναι εύκολο εδώ που τα λέμε, η ψυχή του το ξέρει πόσο θα του λείψει το ποδόσφαιρο, η «μανούρα», τα τηλέφωνα που χτυπούσαν μανιασμένα για να ενημερωθεί από το πιο ασήμαντο μέχρι το πιο σοβαρό. Μέρα και νύχτα «του έλεγαν», τον «προειδοποιούσαν», τον «ενημέρωναν». Ο Βαγγέλης αυτό, ο Ιβάν το άλλο, ο κύριος Γιάννης το τρίτο, ο «Κάρυ» το τέταρτο, ο Αυγενάκης το πέμπτο και πάει λέγοντας. Δεν είχε όρεξη γι’ αυτά όμως πια ο Τίγρης, ήταν φανερό.

Δημήτρης Μελισσανίδης: Ο ιστορικός διοικητικός ηγέτης αποχωρεί από την ΑΕΚ και το ελληνικό ποδόσφαιρο

Πριν λίγο καιρό, όταν το Μουσείο της ΑΕΚ άνοιξε τις πύλες του για το κοινό στη Νέα Φιλαδέλφεια, καμάρωνε και δεν είχε κανέναν ενδοιασμό να μοιραστεί με τους παρευρισκόμενους την πεποίθησή του: «Ό,τι υποσχέθηκα το έκανα. Το γήπεδο, τα Μουσεία, το Προπονητικό Κέντρο, μια ομάδα υγιή και αυτάρκη». Ολοκλήρωσε.

Το επανέλαβε και κατά τη σύντομη συνέντευξη Τύπου και την παρουσίαση του καινούριου ιδιοκτήτη: «ολοκλήρωσα το όραμά μου, έκανα ό,τι υποσχέθηκα». Δεν είναι μικρό πράγμα για το γιο του Ζώρα του λυράρη από τη Νίκαια. Και όπως πάντα κράτησε και την πισινή του με την έτοιμη ατάκα: «η νεκροψία θα δείξει». Συμπτωματικά, μια ανάλογη παραβολή είχε χρησιμοποιήσει και στην πρώτη συνέντευξη Τύπου, όταν ανέλαβε. Τον είχαν ρωτήσει τότε για «τους προηγούμενους». Οι δημοσιογράφοι ήθελαν «αίμα», «ενόχους», «λαϊκά δικαστήρια». Ο Μελισσανίδης απάντησε κοφτά και τότε: «Δεν θα κλαίμε τώρα το νεκρό, ερχόμαστε».

Όντως ήρθε. Πάνω απ’ όλα επειδή έκανε στη Φιλαδέλφεια αυτό που κανένας άλλος δεν θα μπορούσε να καταφέρει: το νέο γήπεδο της ΑΕΚ, ένα μοναδικό στολίδι για το ελληνικό ποδόσφαιρο που θεωρώ δεδομένο ότι κάποια στιγμή στο μέλλον θα πάρει τ’ όνομά του.

Διαχρονικός διοικητικός ηγέτης της ΑΕΚ. Δεν υπάρχει ακριβέστερος όρος για να περιγράψει αυτόν τον άνθρωπο και την ενασχόλησή του με τα κοινά της ομάδας. Πολλά χρόνια στη μπάλα, πάρα πολλά. Πρόθυμος και να λερωθεί και να λερώσει, διατεθειμένος να μπλέξει εκεί που ομότιμοί του δεν περνούν ούτε απ’ έξω.

«Σφιχτός». Μια ζωή έτσι τον περιέγραφε ο χώρος. Δεν είναι νέο, οι επαΐοντες το γνώριζαν από τη δεκαετία του ’90 και την πρώτη του ενασχόληση με τα της ΠΑΕ ΑΕΚ, οι βαθείς γνώστες το θυμούνται από τις εποχές που «ανακατευόταν» με τον Ιωνικό Νικαίας, στην εποχή του (πατρός) Σπανού. Take it or leave it, αυτός είναι ο τρόπος του Μελισσανίδη, αυτή είναι η κοσμοθεωρία του γιατί το χρήμα το σέβεται και ξέρει πόσο δύσκολα αποκτάται.

Δεν είναι τζάκι, δεν είναι του σαλονιού. Μπορεί να γίνει, αλλά προτιμά να τιμά τις ρίζες του, τις καταβολές του, να μετράει άλλα πράγματα. Ξενίζει αυτή η εμμονή, ενοχλεί η αθυροστομία του, το βλέμμα και η συμπεριφορά του. Αυτός είναι όμως και το ότι έχει μείνει αναλλοίωτος σε περιβάλλοντα δισεκατομμυρίων, είναι πιο πολύ παράσημο, παρά αντικείμενο ψόγου.

Κάποτε ο πατέρας του, ο Ζώρας, του έστειλε ένα γράμμα, να δωρίσει ένα εκατομμύριο στο σύλλογο Σανταίων. Το έκανε ο Δημήτρης, εκεί που πονάει τα δίνει τα χρήματα, δεν τα υπολογίζει. Στο ποδόσφαιρο είχε τη δική του λογική, τον δικό του τρόπο, ο οποίος πολλές φορές παρέπεμπε σε άλλες δεκαετίες.

Δεν βγαίνουν αλλιώς οι ατάκες για τις γκρανκάσες, τους μάου-μάου, τα φουρά, τους Απάτσι, τα τσαμπιόνια, τις έμμισθες μαϊμούδες, το τυράκι στα αχαμνά, τα «σεντονάκια» και τα «κλακ» στις πόρτες των ψυγείων όταν κλείνουν. Αυτός είναι. Κάποτε σηκώθηκε και πήγε στα Σπάτα μόνο και μόνο για να «εξηγήσει» στον Τιμούρ «ποιος είναι ο καλύτερος ποδοσφαιριστής στον κόσμο». Δεν έχει σημασία που ο Γεωργιανός απάντησε «ο Μέσι». Για το Μελισσανίδη ήταν ο Πατίτο. Γιατί αυτόν πίστευε, αυτόν γούσταρε, αυτόν είχε φέρει στην ομάδα που «δεν είναι και Μποταφόγκο».

Πιστέψτε με, κρατιόταν πολύ τα τελευταία χρόνια. Ιδιωτικά είναι πολύ πιο ανοιχτός, απείρως πιο παραστατικός, πολύ πιο «Μελισσανίδης» σε σχέση με τη δημόσια εικόνα του. Και στο καράβι που λέγεται ΑΕΚ πρέπει αναγκαστικά να είσαι λίγο απ’ όλα αυτά προκειμένου όχι να διαπρέψεις, απλώς να επιβιώσεις.

Πάντα έβλεπε κάτι που εμείς οι υπόλοιποι αδυνατούσαμε να εντοπίσουμε, πιθανόν γιατί το να πάρεις το μάξιμουμ προσφέροντας το μίνιμουμ είναι πάνω απ’ όλα θέμα εμπειρίας και «χιλιομέτρων». Και ο Μελισσανίδης στο ελληνικό ποδόσφαιρο έχει γυρίσει το κοντέρ. Κάποτε ένας από τους παλιούς μετόχους της ομάδας Ντέμη στην ΑΕΚ, είχε πει, ότι ο Μελισσανίδης είναι ένας άνθρωπος ικανός να πουλήσει πάγο σε Εσκιμώο, έχει τέτοια πειθώ και τόσο πάθος που σε βάζει σε σκέψεις και αναλογίζεσαι πως αποκλείεται να κάνει λάθος.

Δεν υπάρχει άλλος παράγοντας και επιχειρηματίας με τόσο μεγάλη και ευρεία γκάμα ελιγμών σε παραγοντικό, οικονομικό, πολιτικό επίπεδο, καθ’ όλη τη διαδρομή του. Κατά περιόδους έχει συνδεθεί με όλους και όλα, έχει πατήσει τα πόδια του σε διαφορετικές βάρκες, έχει συμμαχήσει και συνθηκολογήσει και με το πιο απίθανο που βάζει ο νους. Είναι τέτοια η φτιαξιά, τέτοιος ο χαρακτήρας που τον ακολουθεί ο «μύθος».

Ακόμη και να μην ήταν δικός του δάκτυλος το οτιδήποτε, είναι τέτοιο το μέγεθος και το ποιόν του ανδρός που είναι καταπληκτικό να αιωρείται εμπλοκή του με/σε οποιοδήποτε σενάριο. Και μόνο η αναφορά του ονόματός του προκαλεί συζήτηση, αντεγκλήσεις, ατέλειωτη καφενειακή κουβέντα. Είναι κομμάτι του ελληνικού ποδοσφαίρου όλο αυτό, το προϊόν στην Ελλάδα είναι ούτως ή άλλως παραγοντικό κατά βάση και παραδοσιακά περισσότερο ενδιαφέρον έχουν τα «γύρω γύρω» παρά το ίδιο το παιχνίδι.

Δεν περιποιεί τιμή στο ποδόσφαιρό μας, αλλά σε τελική ανάλυση αυτό είναι, αυτή είναι η πλάκα του. Δεκαετίες ολόκληρες συζητάμε για το Μπουμπλή, το Θαλή από το Ρέθυμνο, για τον Παπουτσέλη, για «πλαϊνούς», για το εκατομμύριο στο μαύρο χαρτοφύλακα του Θωμά, για τη μπουγάδα του Νικόλα, τον οδοστρωτήρα Βαγγέλη, την εξυγίανση, τις αόρατες συμμαχίες, τα παραρτήματα και ούτω καθεξής.

Αυτά ο Μελισσανίδης τα έχει φάει με το κουτάλι, από τότε που ανέλαβε τον Ιωνικό και «έμπλεξε» με τη μπάλα, από τότε που έβαζε την υδροφόρα μέσα και καθυστερούσε την έναρξη του παιχνιδιού, από τότε που κάθισε στον πάγκο στο Καυταντζόγλειο με το κινητό στο χέρι. Σαράντα χρόνια ήταν στο ποδόσφαιρο, μια ολόκληρη ζωή, το ξέρει κι απ’ την καλή κι απ’ την ανάποδη, έχει ζήσει και τα ξερά γήπεδα, την προ-μποσμάν εποχή, τον καιρό των παχιών αγελάδων, την εποχή της παρακμής.

Όλα θεωρώ ότι έσβησαν όταν εκείνη τη βραδιά στη Φιλαδέλφεια αντιλήφθηκε το μέγεθος του έργου που επιτέλεσε για χιλιάδες ανθρώπους. Κοντοστάθηκε στη τζαμαρία της σουίτας χωρίς το σακάκι, δάκρυσε και κούνησε το κεφάλι του. Από εκείνη τη στιγμή ξεκίνησε η αναζήτηση για την επόμενη μέρα, εκεί ξεκίνησε η αντίστροφη μέτρηση.

Το ξέρω ότι την απόφασή του τη συνοδεύουν δεκάδες σενάρια. Για το (υπαρκτό) θέμα υγείας, την απώλεια της ΕΠΟ, το επιχειρηματικό και πολιτικό περιβάλλον που διαμορφώνεται, τα 74 χρόνια που επιβάλλουν μια εύλογη αποστασιοποίηση από το προσκήνιο, την απροθυμία του Γιώργου να ακολουθήσει το ίδιο μονοπάτι. Όλα και τίποτα.

Δεν υπήρχε κάτι περισσότερο για τον Μελισσανίδη, έκανε deliver, δεν μπορούμε να το θέσουμε διαφορετικά. Ήθελε την ΑΕΚ καθαρή και ελεύθερη βαρών, έπεισε τους αεκτζήδες για το όραμά του, έκαναν υπομονή και η ομάδα οδηγήθηκε στον εορτασμό της εκατονταετίας της στο καινούριο της γήπεδο, πρωταθλήτρια και κυπελλούχος Ελλάδας, με δικό της προπονητικό κέντρο και μια ομάδα άκρως ερωτεύσιμη και τον κατάλληλο προπονητή στον πάγκο της.

Ναι, πέρασε από Συμπληγάδες όλο το εγχείρημα, οι «μεταβατικές» χρονιές ήταν περισσότερες από το επιτρεπτό για το μέγεθος της ΑΕΚ, κάποιες επιλογές σε ποδοσφαιριστές, προπονητές και στελέχη συζητήσιμες, το πρόσημο όμως στο τέλος μπορεί να είναι μονάχα θετικό. Δεν μετρώ τίτλους, επιτυχίες και βαθμούς. Οι συγκινήσεις είναι εκείνες που προβάλλονται, εκείνες που προτάσσονται στο θυμικό του οπαδού.

Η ΑΕΚ μεγάλωσε και μαζί της και ο Δημήτρης Μελισσανίδης. Άλλος άνθρωπος ήταν το 1994, άλλος είναι σήμερα. Δίχως να υπεισέρχομαι στα επιχειρηματικά, τα πάνω, τα κάτω, τις περιπέτειες, τους ψιθύρους. Εμμένω στο αισθητικό και μόνο. Ωρίμασε, συγκρατήθηκε δημοσίως όσο μπορούσε, διαφύλαξε το legacy του, φρόντισε να μείνει αγρατζούνιστη η υστεροφημία του.

Πολύ καιρό το δούλευε στο μυαλό του να πουλήσει την ομάδα και να αποχωρήσει. Οι περισσότεροι το εκλάμβαναν ως το παραμύθι με το λύκο και τα πρόβατα. Γενικά η ΑΕΚ είναι ένας οργανισμός πολύ περίεργος, αλλόκοτος, απολύτως ευμετάβλητος ψυχολογικά. Παραδίδεται στον Μάριο Ηλιόπουλο οικονομικά εύρωστη, με στελέχη, με το γήπεδό της, το υπέροχο Μουσείο Προσφυγικού Ελληνισμού, το εξαιρετικό Μουσείο της ομάδας, το προπονητικό κέντρο των Σπάτων που ξεκίνησε ο Νίκος Νοτιάς, αλλά περιέσωσε ο Δημήτρης Μελισσανίδης.

Δεν είναι εύκολα όλα αυτά, δεν είναι απλές υποθέσεις. Ειδικά τα ζητήματα της ανέγερσης του γηπέδου, των αντιδράσεων, των προσφυγών στο ΣτΕ, του πολέμου από «εχθρούς και αυτονομιστές», της χρηματοδότης και της εξεύρεσης πόρων σε καιρούς δριμύτατης οικονομικής κρίσης και μνημονίων. Το προπονητικό κέντρο διασώθηκε στον πλειστηριασμό, δόθηκαν χρήματα για την επέκτασή του, υπάρχει δέσμευση για ολοκλήρωση των έργων και μετατροπή της περιοχής σε μια μικρή AEK city.

Δεν έγιναν μόνα τους όλα αυτά, ούτε αρκεί στην πατρίδα μας απλώς μια οικονομική τρέλα ή θυσία. Χρειάζονται διασυνδέσεις, πολιτικοί βραχίονες, πολυπαραγοντικοί σύμμαχοι από χώρους που δεν έχουν την παραμικρή σχέση με το ποδόσφαιρο ή τον αθλητισμό. Αν έπρεπε να χρησιμοποιηθεί ένας δόκιμος όρος είναι «ισχύς». Ο Μελισσανίδης άντεξε με τον τρόπο του σε τουλάχιστον πέντε διαφορετικές συνθήκες και περιβάλλοντα και παρέδωσε.

Δεκτές οι ενστάσεις για την ομάδα, για το αγύριστο κεφάλι του, τις μεθόδους του, τις επιλογές του. Δεν υπάρχουν όμως οιονεί συνταγές μόνιμης επιτυχίας. Δεν είναι εύκολα κατανοητό αυτό από τον καλομαθημένο ή κακομαθημένο –αναλόγως την οπτική– Έλληνα οπαδό, ειδικά με το χάσμα γενεών που μαστίζει όλες τις μεγάλες ομάδες στη χώρα μας.

Αυτό που χάνεται για την ΑΕΚ είναι η κοινή συγκολλητική ουσία, το πρόσωπο που ήταν ο «Θεός» όπως κάποτε ο ιδρυτής Καραμανλής για τη Νέα Δημοκατία ή ο Ανδρέας Παπανδρέου για το ΠΑΣΟΚ. Δεν είχε σημασία αν ήταν σωστή ή λάθος η απόφαση: ήταν απόφαση του Προέδρου και εκτελείτο. Τώρα χρειάζεται προσαρμογή, σύνεση, ιδιαίτερη προσοχή. Η ΑΕΚ είναι βαθιά συναισθηματικός οργανισμός. Πολλές φορές δεν έχει τον τρόπο να διαχειριστεί τις χαρές, πολλώ δε τις απώλειες. Από τότε που θυμάμαι τον εαυτό μου φλέρταρε και με την προσωπολατρία. Και διοικητικά και αγωνιστικά. Ο Μπάρλος, ο Μαύρος, ο Μπάγεβιτς, ο Μελισσανίδης, ο Ντέμης, ο Αλμέιδα. Ο ΑΕΚτζής δένεται, εμπιστεύεται, οραματίζεται, εκνευρίζεται, συνομωσιολογεί μαζί τους.

Ανέκαθεν η ομάδα με τα πιο συναρπαστικά διοικητικά επεισόδια ήταν η ΑΕΚ. Θαρρείς και θέλει κάθε τόσο να επιβεβαιώνει τις καταβολές της, μετατρέπεται σε επιτομή ενός μεταμοντέρνου Βυζαντίου με διλήμματα, έριδες κι ανησυχίες να προκύπτουν διαχρονικά κάθε που η ομάδα αλλάζει χέρια. Κουβαλάει στα σπλάχνα της «Ησυχαστές και Δηλωτές», «Ενωτικούς και Ανθενωτικούς», σχίσματα, προσωπολατρείες που ακουμπούν το όριο εκείνων των μαχών στον Ιππόδρομο της Κωνσταντινούπολης την περίοδο της εικονομαχίας.

Η ΑΕΚ είναι η μοναδική ομάδα στην ιστορία του ελληνικού ποδοσφαίρου με τόσες φήμες να περιβάλλουν την ιδιοκτησία της, από τη δεκαετία του ’70 ακόμη-ακόμη όταν ο Λάτσης ήταν προ των πυλών και θα την εκτόξευε. Πολυεθνικές, πολυμετοχικότητα, διαχειριστές παντός είδους, καμουφλαρισμένες λαϊκές βάσεις, παλιές δοξες, διοικήσεις διορισμένες από το Πρωτοδικείο, τραπεζικά ιδρύματα, hedge funds, εταιρείες φαντάσματα, κροίσοι από την Τουρκία και «κροίσοι» από το Manzanillo, ο θείος Μπομπ, τα Reservoir Dogs του Σταύρου Αδαμίδη, οι μετοχές που πάντα ήταν στο συρτάρι του «Ζ», το αεροπλανάκι του Τροχανά, ο Καλτσίδης, οι Αμερικανοί, το «απρόσωπο».

Αυτό ήθελε να αποφύγει ο Μελισσανίδης και κατέληξε στον Μάριο Ηλιόπουλο. Το «απρόσωπο». Το είπε κιόλας σε μια αποστροφή του λόγου του: «δεν έχουμε καλές εμπειρίες από πολυεθνικές» και όσοι έζησαν εκείνη την εποχή κατάλαβαν πολύ καλά σε τι αναφέρθηκε.

Τον ήθελα λίγο πιο αναλυτικό, λίγο πιο σαφή στην ανάλυση των όρων αγοραπωλησίας της ΠΑΕ και των παρακολουθημάτων αυτής, αλλά δεν θα ήταν Μελισσανίδης εάν ανέλυε σε powerpoint ισολογισμούς, παρουσιάσεις και στοιχεία. Δωρικός, νέτος, σκέτος. Μελισσανίδης.